Tại sao đồ thủy tinh có màu cầu vồng sau khi làm sạch bằng máy rửa bát?

Ăn mòn hóa chất trong máy rửa bát khiến đồ thủy tinh có màu như cầu vồng.

Tại sao đồ thủy tinh lại có màu cầu vồng?

Một số loại đồ dùng bằng thủy tinh có thể bị ảnh hưởng bởi máy rửa bát theo những cách khác nhau. Khi bạn thấy hiện tượng này thì có nghĩa là đồ thủy tinh của bạn đã bị ăn mòn do phản ứng của hóa chất có trong chất tẩy rửa của máy rửa bát với thủy tinh tạo ra một lớp màng Silica mỏng trên bề mặt của thủy tinh.

Tại sao lại có lớp màng Silica?

Silica là một oxit của Silic với công thức hóa học là SiO2, thường được tìm thấy trong tự nhiên như thạch anh, cát… và trong nước.

Thủy tinh thông thường được tạo ra bằng cách nấu chảy hỗn hợp gồm cát trắng, đá vôi và Soda ở nhiệt độ khoảng 1400 độ C. Tuy nhiên, khi thủy tinh được chế tạo thành các đồ dùng sinh hoạt có thể chứa trong đó các tạp chất và kim loại hoặc Oxit kim loại để tạo màu và bạn không thể biết trong đồ thủy tinh của bạn chứa gì. Trong môi trường máy rửa bát, hóa chất của chất tẩy rửa cùng với nhiệt độ cao và thời gian dài có thể lấy đi các kim loại trên bề mặt của đồ thủy tinh và tạo nên một lớp màng Silica cực mỏng trên bề mặt.

Đôi khi trong nguồn nước, Silica có thể tồn tại ở dạng keo hoặc hạt hoặc ở trạng thái hòa tan. Chất keo là những hạt rất mịn, lơ lửng và không dễ lắng. Ở nồng độ cao silica có thể tạo thành một lớp mỏng bám trên đồ thủy tinh của bạn, đặc biệt là trong môi trường nhiệt độ cao.

Tại sao lớp màng Silica lại tạo ra màu sắc cầu vồng trên đồ thủy tinh?

Thực ra, màu sắc mà bạn nhìn thấy không giống như những màu được nhìn thấy ở cầu vồng. Màu sắc ở cầu vồng là do phát sinh từ hiện tượng tán sắc và bạn có thể phân biệt rõ các màu đơn sắc của ánh sáng trắng. Màu sắc như “cầu vồng” được nhìn thấy trên đồ thủy tinh của bạn giống như màu sắc bong bóng xà phòng, về bản chất quang học thì nó phát sinh từ sự giao thoa sóng ánh sáng phản xạ từ mặt trước và mặt sau của lớp màng mỏng. Tùy thuộc vào độ dày của lớp màng và góc tới của ánh sáng, các màu sắc khác nhau sẽ tách rời như cầu vồng hoặc xuất hiện đan xem lẫn lộn với nhau.

Lớp màng Silica này cực mỏng chỉ dày khoảng một vài nano mét nhưng không đồng đều. Khi bám trên bề mặt của thủy tinh, chúng tạo ra một hiện tượng quang học có tên là “Giao thoa màng mỏng” thường thấy trong tự nhiên ở các vệt dầu loang hoặc bong bóng xà phòng.

Sự giao thoa ánh sáng trên bong bóng xà phòng tạo nên màu sắc cầu vồng.

“Giao thoa màng mỏng” là một hiện tượng tự nhiên trong đó các sóng ánh sáng bị phản xạ bởi ranh giới trên và dưới của một màng mỏng giao thoa với nhau, làm tăng hoặc giảm ánh sáng phản xạ. Lớp màng Silica trên đồ thủy tinh của bạn khi đó sẽ có bản chất giống như màng bong bóng xà phòng hoặc lớp phủ phản xạ trên kính. Khi ánh sáng chiếu vào, nó sẽ thay đổi màu sắc khi phản xạ đến mắt của bạn.

Ánh sáng phản xạ từ ranh giới trên và dưới của một màng mỏng.

Ở phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ không đi sâu giải thích hiện tượng “Giao thoa màng mỏng” vì nó là hiện tượng vật lý khá phức tạp có liên quan đến các hiện tượng quang học và không phù hợp với mục đích của bài viết.

Bạn chỉ cần biết rằng:

Bản chất của việc nhìn thấy màu sắc cầu vồng trên đồ thủy tinh của bạn là do hiện tượng giao thoa ánh sáng.

“Giao thoa màng mỏng” cũng là cơ chế đằng sau hoạt động của lớp phủ chống phản xạ được sử dụng trên kính và ống kính máy ảnh.

Ảnh phóng đại màu sắc như cầu vồng được tạo nên bởi “Giao thoa màng mỏng”.

Hệ quả của việc ăn mòn này là gì?

Như đã nói ở trên, sự ăn mòn này là kết quả của việc các ion kim loại đã bị hóa chất có trong chất tẩy rửa máy rửa bát lấy đi khỏi bề mặt đồ thủy tinh của bạn. Sự ăn mòn trên thủy tinh này không diễn ra ngay lập tức mà là một quá trình mà bạn không nhận ra cho đến khi đồ thủy tinh của bạn có một màng Silica và tạo ra màu sắc như cầu vồng mà bạn nhìn thấy.

Một chiếc cốc thủy tinh bị ăn mòn sao khi làm sạch bằng máy rửa bát.

Khi quá trình này tiếp tục, ngoài việc thấy màu sắc cầu vồng bạn còn thấy đồ thủy tinh bị những mảng mờ đục xen lẫn. Nếu nặng hơn nữa, món đồ của bạn sẽ bị mờ đục hoàn toàn như có một lớp xương khói trên toàn bộ bề mặt. về cơ bản thì khi đồ thủy tinh gặp hiện tượng này thì không thể phục hồi và đó cũng là lý do tại sao các chuyên gia về máy rửa bát khuyên bạn không nên làm sạch đồ thủy tinh, pha lê quý bằng máy rửa bát trừ khi nó được ghi rõ có thể làm sạch trong máy rửa bát.

Nguyên nhân tạo ra lớp màng silica khiến đồ thủy tinh có màu sắc cầu vồng.

Nói chung, màng silica xuất hiện trong nước cứng đã được làm mềm và khiến cho đồ thủy tinh bị ăn mòn là do:

- Nhiệt độ máy rửa bát quá cao.

- Một số loại đồ thủy tinh không thích hợp để làm sạch bằng máy rửa bát.

- Chất tẩy rửa có hàm lượng phốt phát cao quá mạnh hoạt động trong nước quá mềm hoặc chất tẩy rửa có hàm lượng disilicat cao.

- Máy rửa bát hoạt động quá tải, xếp đồ không hợp lý, chu trình rửa không thể hoạt động chính xác… dẫn đến cặn bám trên bề mặt đồ dùng bằng thủy tinh tạo điều kiện cho hoá chất lưu lại lâu hơn.

Khắc phục tình trạng đồ thủy tinh có màu sắc cầu vồng khi làm sạch bằng máy rửa bát.

Một khi hư hỏng do ăn mòn đã xảy ra, đồ thủy tinh của bạn sẽ không thể phục hồi. Tuy nhiên, tin tốt là quá trình này có thể tránh được hoặc ít nhất là bị trì hoãn bằng cách áp dụng năm biện pháp phòng ngừa sau đây.

- Đặt nhiệt độ máy rửa bát dưới 60 độ C.

- Rửa đồ thủy tinh tinh xảo bằng tay.

- Chuyển sang loại nước rửa bát chứa ít phốt pho hơn.

- Tránh làm quá tải máy rửa bát để cải thiện kết quả của chu trình rửa.

- Tránh sử dụng quá nhiều chất tẩy rửa và làm theo hướng dẫn sử dụng chất tẩy rửa một cách cẩn thận.

- Làm mềm nước ở mức tiêu chuẩn.

Hy vọng bài viết này mang lại thêm một phần kiến thức lý giải được hiện trượng đồ thủy tinh của bạn có màu sắc cầu vồng sau khi lấy ra từ máy rửa bát. Hiện tượng này không quá phổ biến nhưng hoàn toàn có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Để tránh cho những món đồ bằng thủy tinh của bạn bị hư hòng vĩnh viễn, hãy lưu ý về các biện pháp ngay phía trên. Cách tốt nhât là trước khi xếp đồ vào trong máy, bạn nên loại ra những thứ không nên cho vào máy rửa bát. Với đồ thủy tinh, chỉ nên cho vào máy những thứ được ghi rõ có thể làm sạch bằng máy rửa bát và luôn rửa bằng tay với những món đồ thủy tinh và pha lê đắt tiền